'De komst van Joachim Stiller' blijkt actueler dan verwacht.

Hubert Lampo, 'Heimwee naar de sterren', Meulenhoff, Amsterdam, 462 blz., euro 25.

De 82-jarige Hubert Lampo leest nog veel, maar schrijft niet meer. Hij is momenteel bezig in een thriller van Henning Mankell ('erg goed') en vertelt dat hij ooit graag zelf een detectiveroman had willen schrijven. Maar het was niet zijn ding.

Uitgeverij Meulenhoff heeft zestig jaar na Lampo's debuut, Don Juan en de laatste nimf , een omnibus uitgebracht, Heimwee naar de sterren , waarin opnieuw 'Stiller' prijkt. Van bij het eerste hoofdstuk is het al prijs. Lampo was journalist bij Volksgazet toen hij op het einde van de jaren '50 aan deze magisch-realistische klassieker werkte. De actualiteit van het eerste hoofdstuk, dat het journalistieke klimaat uit de jaren '50 typeert, is griezelig actueel.

Lampo: 'Misschien is het proscopisch wat ik toen schreef, vooruitziend.' Lampo is nog altijd niet vies van bepaalde archaïsmen, zo blijkt. Maar de inhoud van wat hij destijds schreef, is haast tijdloos.

Journalist Freek Groenevelt, het alter ego van Lampo, vertelt in het begin van de roman hoe de human-interestverhalen van onder de kerktoren toen reeds hoogtij vierden: 'Geen hond interesseert zich voor de revolutie in een of andere Zuid-Amerikaanse republiek.'

Ook de commercialisering van de pers met haar marketingtrucjes en videopunten waar nu zo druk over wordt gedaan, bestond al: 'De confraters klagen steen en been en zien er zich toe genoopt als een duivel in een wijwatervat te keer te gaan met tombola's, prijsvragen of ontvangsten van tweederangs filmactrices, teneinde er niet fataal toe gedwongen te worden zich met huid en haar door een of andere grote trust te laten opslokken.'

Groenevelt maakt zich geen illusies over wat de lezer (en de uitgever en de aandeelhouder) wil en legt zich neer bij de honger naar couleur locale . Het Antwerpse schepencollege hield er in die onbesproken tijden ook al bijzondere gewoontes op na, aldus journalist Groenevelt: 'Alles is koren op mijn molen: een slecht geplaatst verkeersbord, de nieuwe auto's van het schepencollege (...).'

De rest van de omnibus bevat enkele sciencefictionverhalen en een lezingenreeks uit 1992 waarin Lampo commentaar geeft bij de genese van zijn schrijverschap en bij het ontstaan van het fameuze magisch-realisme. Lampo distantieert zich uitdrukkelijk van het na de Tweede Wereldoorlog modieuze existentialisme en neemt het op voor zijn partner in crime Johan Daisne. Naar Daisne kraait tegenwoordig geen haan meer. Het werk van Lampo verdient beter.